Giáo án Lịch sử Lớp 11 - Tiết 37+38, Bài 23: Cách mạng tháng mười Nga năm 1917 và cuộc đấu tranh bảo vệ cách mạng

TIẾT 37+38 Ngày soạn: 12-01-2008 PHẦN HAI LỊCH SỬ THẾ GIỚI HIỆN ĐẠI Từ năm 1917 đến năm 1945 CHƯƠNG VII CÁCH MẠNG THÁNG MƯỜI NGA NĂM 1917 VÀ CÔNG CUỘC XÂY DỰNG CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở LIÊN XÔ 1921-1941 BÀI 23 CÁCH MẠNG THÁNG MƯỜI NGA NĂM 1917 VÀ CUỘC ĐẤU TRANH BẢO VỆ CÁCH MẠNG ( 1917-1921) I. MỤC TIÊU BÀI HỌC: 1.Về kiến thức:Học sinh cần nắm - Những nét chính trong tình hình kinh tế, chính trị, xã hội ở nước Nga đầu thế kỷ XX - Diễn biến chính của cách mạng tháng Hai và cách mạng tháng Mười năm 1917. - Cuộc đấu tranh xây dựng và bảo vệ chính quyền Xô Viết - Hiểu được ý nghĩa lịch sử của Cách mạng tháng Mười Nga 2.Về kỹ năng: - Rèn luyện kỹ năng tổng hợp và hệ thống hoá các sự kiện lịch sử - Biết khai thác tranh ảnh lịch sử để hiểu rõ nội dung của vấn đề lịch sử 3.Về thái độ: - Bồi dưỡng tình cảm cách mạng, nhận thức đúng đắn về cách mạng xã hội chủ nghĩa đầu tiên trên thế giới - Hiểu rõ mối liên hệ giữa cách mạng Việt nam với cách mạng tháng Mười Nga II.THIẾT BỊ, TÀI LIỆU DẠY HỌC - Lược đồ nước nga đầu thế kỷ XX - Tranh ảnh: ảnh Lênin, cuộc tấn công vào Cung điện mùa Đông - Một số tư liệu có liên quan đến bài học III.TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY-HỌC 1. Giới thiệu bài mới: Cuộc cách mạng 1905-1907 tuy không giành được thắng lợi, nhưng nó đã giáng một đòn mạnh mẽ vào chế độ Nga Hoàng, làm cho những mâu thuẫn xã hội ngày càng sâu sắc. Đến đầu năm 1917 tình thế cách mạng chín muồi, dưới sự lãnh đạo của Lênin và Đảng Bôn Sê Vích, giai cấp công nhân, nông dân Nga đã đánh đỗ chế độ Nga Hoàng, ách áp bức bóc lột của giai cấp tư sản, đưa giai cấp công nhân nông dân lên nắm chính quyền, xây dựng chế độ mới-Xã hội chủ nghĩa 2. Tổ chức dạy học trên Hoạt động của thầy và trò Kiến thức HS cần nắm Hoạt động 1: Làm việc cá nhân - GV sử dụng bản đồ giới thiệu sơ lược về đế quốc Nga - GV nêu câu hỏi: Trình bày những nét chính về tình hình chính trị, kinh tế, xã hội? - HS dựa vào kiến thức SGK trình bày, GV nhận xét, nhấn mạnh ý chính: - GV giảng mở rộng quyền lực trong nước nằm trong tay Nga Hoàng Nicôlai II- một chế độ chính trị lạc hậu nhất châu Aâu - Tuy vẫn còn tồn tại chế độ quân chủ chuyên chế, chưa trãi qua cuộc cách mạng tư sản, nhưng từ cuối thế kỷ XIX nền kinh tế TBCN đã phát triển, nhưng lạc hậu hơn so với các nước TB phương Tây, lại bị chiến tranh tàn phá - Sau 3 năm tham gia chiến tranh, đến đầu năm 1917, nền kinh tế quốc doanh hoàn toàn kiệt quệ, sản xuất công, nông nghiệp đình đốn - Do chiến tranh, hầu hết đàn ông phải ra trận, vì vậy phần lớn lao động ngoài đồng đều là phụ nữ -GV cho HS xem bức tranh “Những người lính Nga ngoài mặt trận”, chứng tỏ quân nga thua trận. Tính đến năm 1917 có tới 1,5 triệu người chết và 4 triệu người chết. Điều đó khiến nhân dân nga càng căm ghét chế độ Nga Hoàng - Trong khi đó Nga hoàng lại dốc hết sức người, sức của vào cuộc chiến tranh đế quốc. Mâu thuẫn giữa nhân dân với nga Hoàng ngày càng gay gắt, bùng nổ thành các cuộc đấu tranh Hoạt động 2: Làm việc cá nhân - GV nêu câu hỏi: Nguyên nhân bùng nổ cuộc cách mạng tháng Hai? - HS dựa vào kiến thức SGK trình bày, giáo viên nhận xét, chốt ý: - Quân khởi nghĩa đánh chiếm các công sở, bắt giam các bộ trưởng và tướng tá của nga Hoàng. Nicôlai thoái vị, chế độ quân chủ chuyên chế sụp đổ - Quần chúng bầu ra các Xô viết đại biểu công nhân, nông dân, binh lính ( chính quyền vô sản ) - Phái MSV và Xã hội cách mạng ủng hộ giai cấp tư sản thành lập chính phủ lâm thời ( chíng quyền tư sản ) - GV nêu câu hỏi: Em có nhận xét gì tình hình chíng trị nước nga trong thời kỳ này? - HS suy nghĩ trả trời, giáo viên nhận xét, nhấn mạnh - Gv nêu câu hỏi: Tính chất của cuộc cách mạng tháng Hai? - HS suy nghĩ rẻa lời, giáo viên nhận xét, mhấn mạnh: CMDCTS kiểu mới Hoạt động 3: làm việc cá nhân - GV trình bày: Sau cách mạng tháng hai, nước Nga tồn tại 2 song song chính quyền : Xô viết, chính phủ lâm thời tư sản - Đứng trước tình hình trên Lênin vạch ra kế hoạch tiếp tục làm cuộc Cách mạng, lật đổ chính phủ lâm thời - 4-1917 Lênin thông qua Luận cương, chỉ rõ mục tiêu và đường lối tiếp theo của Cách mạng Nga:Chuyển từ cách mạng dân chủ tư sản sang cách mạng xã hội chủ nghĩa. Bằng phương pháp hoà bình -Gv giải thích vì sao Lênin chủ trương giành chính quyền từ tay giai cấp tư sản bằng phương pháp hoà bình + - GV trình bày sơ lược sự kiện tháng 7, 8 để giúp học sinh hiểu rõ tình thế của cách mạng đã xuất hiện ở Nga - Ngày 7-10 ( 20-10 ) Lênin bí mật từ Phần Lan về Petơrôgrát, trực tiếp lãnh đạo cách mạng - GV trình bày tóm tắt diễn biến về cuộc khởi nghĩa tháng 10 + Lênin vạch ra kế hoạch khởi nghĩa: 25-10, kế hoạch bị lộ, Lênin quyết định khởi nghĩa ngày 24-10 + Trong ngày 24 các đơn vị Cận vệ đỏ đánh chiếm hầu hết các vị trí xung yếu ở thủ đô Pêtơrôgrát, bao vây Cung điện Mùa Đông - GV nêu câu hỏi: Tính chất của cuộc Cách mạng tháng 10? - HS suy nghĩ trả lời, GV nhấn mạnh: CMXHCN Hoạt động 1: Làm vịêc cá nhân - GV trình bày ĐH Xô viết toàn Nga: thành lập chính phủ Xô viết - GV thông qua nội dung sắc lệnh hoà bình và sắc lệnh ruộng đất Hoạt động 2: Làm việc cá nhân - GV trình bày sự liên kết của 18 nước đế quốc - Gv nêu câu hỏi:Tại sao các nước đế quốc liên kết chống lại nước Nga Xô viết ? - HS suy nghĩ trả lời, GV nhấn mạnh: + Tiêu diệt CNXH + Ngăn chặn sự lan tràn của CNXH trên phạm vi thế giới - GV gọi học sinh nêu nội dung chính sách cộng sản thời chiến - GV nêu câu hỏi:Tác dụng của chính sách Cộng sản thời chiến ? - HS dựa vào kiến thức SGK trình bày Hoạt động 3: Làm việc cá nhân - GV nêu câu hỏi: Em hãy trình bày ýnghĩa của cách mạng tháng mười Nga ? - HS dựa vào kiến thức đã học trình bày - GV nhấn mạnh ý nghĩa đối với nước Nga *Ý nghĩa đối với thế giới - CNTB không còn là hệ thống duy nhất trên thế giới - Bài học kinh nghiệm: + Cần phải có một chính đảng của giai cấp vô sản lãnh đạo + Thực hiện liên minh công nông I. Cách mạng tháng Mười Nga 1. Tình hình nước Nga trước cách mạng * Chính trị: - Đầu thế kỷ XX Nga vẫn là nước theo chế độ quân chủ chuyên chế, đứng đầu là Nga Hoàng - Nga Hoàng đẩy nhân dân Nga vào cuộc chiến tranh đế quốc, gây nên những hậu quả nghiêm trọng về kinh tế, xã hội * Kinh tế: -Kinh tế suy sụp, nạn đói xảy ra nhều nơi *Xã hội: - Đời sống nhân dân cơ cực - Phong trào phản đối chiến tranh đòi lật đổ nga hoàng diễn ra khắp nơi Nước Nga tiến sát tới cuộc cách mạng 2. Cách mạng dân chủ tư sản tháng Hai - 23-2-1917 cách mạng bùng nổ bằng cuộc biểu tình của 9 vạn nữ công nhân Pê-tơ-rô-grát - Đảng BSV lãnh đạo phong trào công nhân: chuyển từ tổng bãi công chính trị sang vũ trang Lật đỗ chế độ Nga Hoàng - Xô Viết đại biểu công nhân binh lính được thành lập - Giai cấp tư sản thành lập Chính phủ lâm thời, Nga trở thành nước Cộng hoà Nga ở cục diện 2 chính quyền song song tồn tại * Tính chất: cuộc Cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới 3. Cách mạng tháng Mười Nga 1917 -Tháng 4-1917 Lênin thông qua Luận cương tháng 4, chỉ rõ mục tiêu và đường lối tiếp theo của cách mạng Nga: Chuyển từ cuộc cách mạng dân chủ tư sản sang cách mạng xã hội chủ nghĩa - Đầu tháng 10 không khí khởi nghĩa bao trùm cả nước Nga, Lênin về nước trực tiếp lãnh đạo cách mạng - Diễn biến +Cuộc khởi nghĩa bắt đầu từ đêm 24-10 + Đêm 25-10 quân khởi nghĩa tấn công Cung điện Mùa Đông, bắt giữ các bộ trưởng của chính phủ tư sanû Khởi nghĩa ở Pê-tơ-rô-grat giành thắng lợi + 3-11-1917 thắng lợi trên khắp cả nước - Tính chất: Cách mạng xã hội chủ nghĩa II. Cuộc đấu tranh xây dụng và bảo vệ chính quyền Xô viết 1. Xây dựng chính quyền Xô viết - Đêm 25-10-1917 chính quyền Xô viết được thành lập do Lênin đứng đầu - Chính sách của chính quyền + Thông qua sắc lệnh hoà bình và sắc lệnh ruộng đất + Đập tan bộ máy nhà nước cũ, xây dựng nhà nước mới + Thủ tiêu những tàn tích của CĐPK, đem lại các quyền tự do dân chủ cho nhân dân + Thành lập Hồng quân để bảo vệ chính quyền cách mạng + Quốc hữu hoá các nhà máy, xí nghiệp của giai cấp tư sản, xây dựng nền kinh tế xã hội chủ nghĩa 2. Bảo vệ chính quyền Xô viết - Cuối năm 1918 quân đội 18 nước đế quốc tấn công nước Nga - Đầu năm 1919 chính quyền Xô viết thực hiện chính sách cộng sản thời chiến + Nhà nước kiểm soát toàn bộ nền công nghiêp + Trưng thu lương thực thừa của nông dân + Thi hành chế độ cưỡng bức lao động - Huy động sức người sức của, tạo nên sức mạnh tổng hợp, đến cuối năm 1920 đánh bại sự can thiệp của các nước đế quố, bảo vệ chính quyền non trẻ 3.ý nghĩa của cách mạng tháng Mười Nga *Đối với nước Nga: - Đập tan ách áp bức bóc lột của chế độ phong kiến, tư sản, giải phóng công nhân và nhân dân lao động - Đưa công nhân và nhân dân lên nắm chính quyền, xây dựng chủ nghĩa xã hội *Đối với thế giới: - Làm thay đổi cục diện thế giới Cổ vũ và để lại nhiều bài học kinh nghiệm cho cách mạng thế giới 4.Sơ kết bài học: a.Củng cố:Bằng hệ thống câu hỏi - Vai trò của lênin đối với thắng lợi của Cách mạng tháng mười Nga b.Dặn dò: - Học bài cũ - Làm bài tập: Aûnh hưởng của Cách mạnh tháng Mười Nga đối với cách mạng Việt Nam? - Đọc bài mới: liên Xô xây dựng CNXH ( 1921-1941 )