Giáo án Ngữ văn 10 Tiết 65: đọc văn hướng dẫn đọc thêm: Hưng đạo đại vương trần quốc tuấn

Ngày soạn Ngày giảng Lớp Sĩ số Tờn HS vắng 2/02/2012 10A1 10A2 10A3 10A4 10A5 10A7 Tiết 65: Đọc văn Hướng dẫn đọc thêm: Hưng đạo đại vương trần quốc tuấn - Ngô Sĩ Liên - I- Mục tiêu cần đạt: Giúp HS 1. Kiến thức: Giúp học sinh: - Cảm nhận được vẻ đẹp nhân cách và đóng góp lớn lao của Hưng Đạo Đại Vương cho đất nước qua ứng xử của bề tôi đối với vua, của con đối với cha. - Thấy được cách xây dựng nhân vật lịch sử qua lời nói, cử chỉ và hành động, nghệ thuật kết hợp giữa biên niên và tự sự, lối kể chuyện kiệm lời, giàu kịch tính. 2. Kĩ năng - Rèn luyện kĩ năng đọc – hiểu sử kí trung đại. 3. Thái độ - Có thái độ tự hào về tài năng và đức độ của người anh hùng dân tộc, lấy đó làm gương để hoạc tập và phấn đấu. II- Chuẩn bị của GV và HS 1. Giáo viên: Bài soạn, tranh minh họa, máy chiếu. 2. Học sinh: Bảng phụ, vở soạn III- Tiến trình bài dạy 1. Kiểm tra bài cũ:(Kết hợp với bài mới) 2. Nội dung bài mới: Hoạt động của thầy và trò Kiến thức cơ bản Hoạt động1. Tìm hiểu chung (5 phút) - GV: Qua tiểu dẫn (sgk) hãy nêu những nét chính về tác giả? - GV cho HS xem tranh minh họa - GV: Vì sao Ngô Sĩ Liên lại viết cuốn sách này? - GV: Cuốn sách ghi chép về vấn đề gì? Hoạt động 2: Đọc – hiểu văn bản (10 phút) - Gọi 1-2 h/s đọc: (giọng đọc bình tĩnh, đĩnh đạc, trang trọng) - Giải nghĩa từ khó Hoạt động 3: Tìm hiểu văn bản ( 28 phút) - GV: Đoạn trích làm nổi bật những đặc điểm gì về nhân cách của Trần Quốc Tuấn ? - GV: Có nhận xét gì về phẩm chất của Trần Quốc Tuấn? - GV: Chi tiết nào chứng tỏ TQT là người trung quân ái quốc ? Chi tiết TQT đem lời cha dặn ra hỏi các con và gia nô cùng với thái độ phản ứng của ông ...chứng tỏ điều gì? - Hs làm việc theo nhóm, trao đổi thảo luận - Đại diện các nhóm trình bày - Gv mở rộng : giai thoại chiếc gậy đầu bịt sắt nhọn, về mối hiềm khích giữa ông và TQKhải. - GV: Sử kí đã liệt ra những sự kiện nào chứng tỏ TQT là một vị tướng mưu lược? - GV: Ông đã có những cống hiến gì cho đời sau? - GV: Đi đôi với lòng trung nghĩa, tài cầm quân dẹp giặc, Trần Quốc Tuấn còn có đức độ lớn lao? Đức độ lớn lao của ông có ảnh hưởng như thế nào ? - Hs suy nghĩ trao đổi, tìm dẫn chứng - gv tổng hợp - GV: Uy lực của Đại Vương sau khi chết? - Hs nhận xét về nghệ thuật khắc họa nhân vật TQT? - Gv phát vấn, hs trả lời 3. Củng cố (1 phút) - Ca ngợi nhân cách cao đẹp và đóng góp lớn lao của Hưng Đạo Đại Vương cho đất nước. 4. Hướng dẫn học bài ở nhà (1 phút) - Tìm đọc những tư liệu lịch sử về Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn. - Thứ lí giải việc Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn được dân gian thờ phụng và coi là thánh nhân với hiệu “ Đức thánh Trần”. - Soạn đọc trước bài : Thái sư Trần Thủ Độ I. Tìm hiểu chung. 1. Ngô Sĩ Liên (SGK) 2. Về cuốn sách ĐVSKTT. - Ngô Sĩ Liên thừa lệnh vua LêThánhTông biên soạn. Dựa trên Đại việt sử kí của Lê Văn Hưu (thời Trần) và Sử kí tục biên của Phan Phu Tiên (thời Lê). " Cuốn sử biên niên (ghi chép theo năm tháng, từ thời Hồng Bàng"1428 khi Lê Lợi lên ngôi vua: Vừa có giá trị sử học (bộ chính sử lớn) vừa có giá trị văn học "Thể hiện mạnh mẽ tinh thần dân tộc. II. Đọc- hiểu văn bản: 1. Đọc: 2. Giải thích từ khó. III. Tìm hiểu văn bản: 1. Hình tượng Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn. - Phẩm chất : + Trung quân ái quốc + Tài năng mưu lược + Đức độ lớn lao => Tấm gương lớn về đạo lí làm người a. Con người trung quân ái quốc + Ông hết lòng lo tính kế sách giúp vua giúp nước an dân (qua việc phân tích cặn kẽ với vua về cách đánh giặc, cách giữ nước khi ông lâm bệnh. + Lòng trung của ông được đặt trong hoàn cảnh có thử thách (mối hiềm khích giữa cha ông và vua Trần Thái Tông, lời dặn dò của cha và việc ông dược nắm binh quyền trong tay). + Bản thân ông cũng bị đặt trong mối mâu thuẫn giữa hiếu và trung. Nhưng TQT đã đặt trung lên trên hiếu.Ông không hiểu chữ trung một cách cứng nhắc, với ông trung hay hiếu đều bị chi phối bởi nghĩa lớn đối với đất nước. Con người thẳng thắn nghiêm nghị trong việc giáo dục con cái b- Một vị tướng anh hùng, đầy tài năng và mưu lược. - Đời Trùng Hưng lập nên những chiến công vang dội, có tiếng vang đến tận giặc phương bắc - Để lại những câu nói nổi tiếng “ Bệ hạ chém đâù tôi trước rồi hãy hàng ..” - Cống hiến cho đời sau nhiều tác phẩm có giá trị - Cách ông phân tích cặn kẽ với vua về kế sách đánh giặc: thể hiện một tinh thần sáng suốt, nhìn xa trông rộng c- Con người đức độ lớn lao. - Ông khiêm tốn kính cẩn giữ chức làm tôi dù luôn được vua trọng đãi. - Hiểu dân là gốc, biết khoan thư sức dân - Tận tình với tướng sĩ dưới quyền: soạn sách khích lệ, tiến cử người tài - Cẩn thận phòng xa việc hậu sự. - Uy lực của TQT sau khi chết, sự hiển linh của bậc đại thánh. + Châu huyện Lạng Giang hễ có bệnh dịch, mọi người cầu đảo ông. + Khi có giặc vào, đến lễ ở đền ông hễ tráp đựng kiếm có tiếng kêu thì thế nào cũng thắng. => nhân dân cảm phục mà thần thánh hóa 2. Nghệ thuật khắc hoạ nhân vật lịch sử sắc nét và sống động. - Lựa chọn chi tiết tiêu biểu, có sức kháI quát cao. - Cách dựng nhân vật lịch sử qua lời nói và cử chỉ, hành động; kết hợp giữa biên niên và tự sự; lối kể chuyện kiệm lời, giàu kịch tính. * Ghi nhớ: SGK