Giáo án Ngữ văn 10 Tóm tắt văn bản thuyết minh

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ TRƯỜNG THPT CHUYÊN LÝ TỰ TRỌNG KHOA SƯ PHẠM ------- š & › ------- GIÁO ÁN GIẢNG DẠY Trường: THPT Chuyên Lý Tự Trọng Họ và tên GSh: Trần Thị Nga Mã số: 6095717 Lớp: 10A1 Môn: Ngữ văn Họ và tên GVHD: Huỳnh Hiếu Hạnh Tiết thứ: 2 Ngày: 08/04/2013 TÓM TẮT VĂN BẢN THUYẾT MINH I. Mức độ cần đạt - Hiểu được mục đích, yêu cầu của việc tóm tắt văn bản thuyết minh; - Biết cách tóm tắt văn bản thuyết minh có nội dung đơn giản. II. Trọng tâm kiến thức kĩ năng 1. Kiến thức Mục đích, yêu cầu và cách thức tóm tắt văn bản thuyết minh. 2. Kĩ năng - Tóm tắt một văn bản thuyết minh có nội dung đơn giản. - Trình bày văn bản tóm tắt trước tập thể. 3. Nhận thức Giúp học sinh có hứng thú đọc và viết văn bản thuyết minh. III. Phương pháp và phương tiện dạy học 1. Phương pháp Đọc, thảo luận nhóm, thuyết trình, phát vấn, phân tích, tích hợp. 2. Phương tiện SGK, SGV, sách thiết kế bài giảng, hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức kĩ năng môn Ngữ văn 10 IV. Nội dung và tiến trình lên lớp 1. Ổn định lớp (1 phút) 2. Kiểm tra bài cũ: không kiểm tra bài cũ. 3. Giới thiệu bài mới (1 phút) Trong cuộc sống và trong học tập môn Ngữ Văn, văn bản thuyết minh là loại văn bản thông dụng, có vai trò đặc biệt quan trọng. Nó là kênh thông tin chủ yếu để chúng ta tích lũy tri thức, mở rộng tầm hiểu biết của mình.Cho nên, tóm tắt loại văn bản này là nhu cầu rất thiết thực đối với mỗi người. Để hiểu rõ những yêu cầu của việc tóm tắt văn bản thuyết minh cũng như hình thành cho các em kĩ năng vân dụng thao tác cơ bản để tóm tắt, chúng ta đi vào tìm hiểu bài học ngày hôm nay : "Tóm tắt văn bản thuyết minh". 4. Dạy bài mới Thời gian Nội dung lưu bảng Hoạt động của GV Hoạt động của HS 9 phút 20 phút 9 phút I. Mục đích, yêu cầu tóm tắt văn bản thuyết minh: 1. Mục đích: - Hiểu và ghi nhớ những nội dung cơ bản của bài viết - Giới thiệu về đối tượng thuyết minh hoặc văn bản đó. 2. Yêu cầu: - Ngắn gọn. - Rành mạch. - Sát với văn bản gốc. II. Cách tóm tắt văn bản thuyết minh: Tóm tắt văn bản thuyết minh gồm 5 bước: - Bước 1: xác định mục đích, yêu cầu. - Bước 2: Đọc văn bản gốc, xác định đối tượng thuyết minh. - Bước 3: Tìm bố cục, rút ra ý chính của mỗi đoạn. - Bước 4: Diễn đạt các nội dung tóm tắt thành văn bản.. - Bước 5: Kiểm tra lại văn bản tóm tắt. III. Luyện tập ? Em hãy nhắc lại mục đích, yêu cầu của việc tóm tắt văn bản tự sự? - Gợi ý: Mục đích tóm tắt văn bản tự sự là giúp chúng ta nắm được tính cách và số phận của nhân vật, góp phần đi sâu tìm hiểu đánh giá tác phầm. Tóm tắt văn bản tự sự phải trung thành với văn bản gốc. ? Vậy tóm tắt văn bản thuyết minh nhằm mục đích gì? - Gợi ý: Nhằm hiểu và ghi nhớ những nội dung cơ bản của bài văn hoặc giới thiệu với người khác về đối tượng thuyết minh hoặc về văn bản đó. ? Theo em tóm tắt văn bản thuyết minh cần đáp ứng những yêu cầu gì? - Gợi ý: Cần phải ngắn gọn, rành mạch, sát với văn bản gốc. ? Yêu cầu HS xem ví dụ văn bản thuyết minh “ Nhà sàn” trang 69-70 SGK . Chia lớp thành 4 nhom thảo luận, thời gian 2 phút. Nhóm 1+2 thảo luận câu hỏi a trang 70 SGK. Nhóm 3+4 thảo luận câu hỏi b trang 70 SGK - Gợi ý: Văn bản “Nhà sàn” thuyết minh về đối tượng nhà sàn – một công trình xây dựng gần gũi, quen thuộc của bộ phần khá lớn người dân miền núi nước ta và một số dân tộc khác ở Đông Nam Á. + Đại ý của văn bản là bài văn thuyết minh kiến trúc nguồn gốc và những tiện ích của ngôi nhà sàn. + Bố cục của văn bản có thể chia như sau: * Mở bài: Từ đầu…văn hóa cộng đồng. → Định nghĩa và nêu mục đích sử dụng nhà sàn. * Thân bài: Từ toàn bộ…nhà sàn. → Thuyết minh cấu tạo, nguồn gốc, công dụng nhà sàn. * Kết bài: Đoạn còn lại. → Đánh giá, ngợi ca vẻ đẹp, sự hấp dẫn của nhà sàn ở Việt Nam xưa và nay. ? Yêu cầu học sinh tóm tắt văn bản “Nhà sàn” với dộ dài khoảng 10 câu trong phiếu học tập. Thời gian làm là 5 phút, thu phiếu học tập về. ? GV gọi bất kì HS nào đứng lên tóm tắt lại văn bản. - Cho học sinh xem bài tóm tắt văn bàn “Nhà sàn” mà giáo viên đã chuẩn bị trước. Tóm tắt: Nhà sàn là một công trình kiến trúc có mái che dùng để ở hoặc sử dụng với một số mục đích khác. Toàn bộ nhà sàn được cấu tạo bằng tre, giang, nứa, gỗ; gồm nhiều cột để chống, mặt sàn, gầm sàn và ba khoang nhà – không gian chính để sinh hoạt. Hai đầu nhà sàn có cầu thang. Nhà sàn xuất hiện từ thời đá mới, tồn tại phổ biến ở vùng núi Việt Nam và Đông Nam Á. Nhà sàn có nhiều tiện ích, vừa phù hợp với cư dân cư trú miền núi đầm lầy, vừa tận dụng nguyên liệu tại chỗ, giữ được sinh hoạt và đảm bảo an toàn cho người ở. Nhà sàn ở một số vùng miền núi nước ta đạt đến trình độ kĩ thuật và thẩm mĩ cao, đã và đang hấp dẫn khách du lịch. ? Hãy nêu các bước khi tóm tắt một văn bản thuyết minh - Gợi ý: Gồm 5 bước: Bước 1: xác định mục đích, yêu cầu. Bước 2: Đọc văn bản gốc, xác định đối tượng thuyết minh. Bước 3: Tìm bố cục, rút ra ý chính của mỗi đoạn. Bước 4: Diễn đạt các nội dung tóm tắt thành văn bản.. Bước 5: Kiểm tra lại văn bản tóm tắt. ? Yêu cầu học sinh làm bài tập 1 trang 71 SGK - Gợi ý: a. Đối tượng thuyết minh của văn bản : Tiểu sử, sự nghiệp nhà thơ Ba-Sô và đặc điểm của thơ Hai-Cư. b. Bố cục của văn bản : 2 phần -Đoạn 1 : Từ đầu -> M.Siki(1867-1902) : Tóm tắt tiểu sử và giới thiệu những tác phẩm của Ba-Sô. -Đoạn 2 : Còn lại : Thuyết minh về đặc điểm nội dung và nghệ thuật của thơ Hai-Cư. c. Đoạn văn tóm tắt phần thuyết minh về thơ Hai-Cư : Thơ hai-cư có số từ vào loại ngắn nhất nhưng vẫn ngắt làm ba đoạn. Mỗi bài thơ đều có một tứ thơ nhất định, tả phong cảnh để khơi gợi cảm xúc, suy tư.Thơ hai-cư thấm đẫm tinh thần Thiền tông và tinh thần văn hoá phương Đông. Cảm thứ thẩm mĩ của hai-kư rất cao và tinh tế. Hai-cư không dùng nhiều tính từ và trạng từ để cụ thể hoá sự vật mà thường chỉ dùng những nét chấm phá, gợi chứ không tả, tạo nên nhiều khoảng trống cho trí tưởng tượng của người đọc. Thơ hai-cư là một đóng góp lớn của Nhật Bản vào kho tàng văn hoá nhân loại. - HS trả lời -HS trả lời - HS trả lời - HS thảo luận - HS tóm tắt - HS trả lời - HS xem - HS trả lời - HS trả lời 5. Củng cố:( 4 phút) Chia lớp thành 4 nhóm thảo luận trong vòng 3 phút để điền vào sơ đồ sau : YÊU CẦU KIỂM TRA LẠI ………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………… ĐỌC VĂN BẢN, XÁC ĐỊNH ĐỐI TƯỢNG TM ………………………………………………………………….. …………………………. RÀNH MẠCH ……………………….. GIỚI THIỆU VỀ ĐỐI TƯỢNG THUYẾT MINH, VĂN BẢN ………………………………………………………………………………………………………………………………….. CÁCH TÓM TẮT MỤC ĐÍCH TÓM TẮT VĂN BẢN THUYẾT MINH 6. Dặn dò (1 phút) Học bài và chuẩn bài mới “ Phong cách ngôn ngữ nghệ thuật”. 7. Nhận xét, rút kinh nghiệm Giáo viên hướng dẫn Ngày soạn: 01/04/2013 Ngày duyệt Người soạn Chữ kí Huỳnh Hiếu Hạnh Trần Thị Nga