Giáo án Sinh học Lớp 8 - Tiết 48, Bài 46: Trụ não, tiểu não, não trung gian - Lê Thị Phương Uyên

Tuần: 25 Ngày soạn: 16-02-2011 Tiết : 48 Ngày giảng: 18-02-2011 Bài 46: TRỤ NÃO, TIỂU NÃO, NÃO TRUNG GIAN I. MỤC TIÊU : 1. Kiến thức : Qua bài học HS phải: - Xác định vị trí và các thành phần của trụ não. - Trình bày được chức năng chủ yếu của trụ não. - Xác định được vị trí và chức năng của tiểu não. - Xác định được vị trí và chứcnăng chủ yếu của não trung gian. 2. Kĩ năng : - Phát triển kĩ năng quan sát và phân tích kênh hình - Kĩ năng hoạt động nhóm 3. Giáo dục : Giáo dục HS kĩ năng sống: Ý thức bảo vệ bộ não. II. CHUẨN BỊ : - Chuẩn bị của giáo viên : + Tranh phóng to hình 44.1 44.2 44.3 . + Mô hình não tháo lắp. - Chuẩn bị của học sinh : Kẻ bảng 46 vào vở bài tập. III. HOẠT ĐỘNG DẠY- HỌC 1. Ổn định lớp ( 1 phút ) 2. Kiểm tra bài cũ: ( 4 phút ) ? Trình bày cấu tạo và chức năng của dây thần kinh tủy ? Đáp án – Biểu điểm * Cấu tạo dây thần kinh tủy. ( 5 điểm ) - Có 31 đôi dây thần kinh tủy - Mỗi đôi dây thần kinh tủy gồm 2 rễ + Rễ trước :Rễ vận động + Rễ sau :Rễ cảm giác - Các rễ tủy đi ra khỏi lỗ gian đốt tạo nên dây thần kinh tủy * Chức năng của dây thần kinh tủy. ( 4 điểm ) - Rễ trước dẫn truyền xung vận động (li tâm ) - Rễ sau dẫn truyền xung cảm giác (hướng tâm ) - Dây thần kinh tủy có chức năng truyền xung thần kinh từ ngoại biên vào tủy sống và từ tủy sống ra ngoại biên. 3. Bài mới: ( 1 phút ) Mở bài : GV giới thiệu: Tiếp theo tủy sống là não bộ . Bài hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu về vị trí và các thành phần của bộ não cũng như cấu tạo và chức năng của chúng 4. Các hoạt động dạy – học: Hoạt động 1: ( 8 phút ) Tìm hiểu vị trí và các thành phần của não bộ. Phương pháp Nội dung - GV hướng dẫn HS quan sát hình 46.1 hoàn thành bài tập điền từ trang 144 . - HS dựa vào hình vẽ tìm hiểu vị trí các thành phần não. -Hoàn chỉnh bài tập điền từ 1-2 HS đọc đáp án lớp nhận xét bổ sung. ĐH: Yêu cầu thứ tự điền từ như sau: 1. Não trung gian 2. Hành não 3. Cầu não 4. Não giữa 5. Cuống não 6. Củ não sinh tư 7. Tiểu não - GV chính xác hóa thông tin và yêu cầu HS trả lời câu hỏi sau: ? Em hãy nêu các thành phần của não bộ? - HS trả lời: ĐH: Não bộ gồm các thành phần sau: Bộ não kể từ dưới lên gồm: Trụ não, não trung gian, đại não , tiểu não nằm phía sau trụ não - GV gọi 2 HS chỉ trên tranh vị trí giới hạn của trụ não tiểu não và não rung gian. - HS lên chỉ tranh. - GV nhận xét và chốt. I. Vị trí và các thành phần của não bộ. Bộ não kể từ dưới lên gồm: Trụ não, não trung gian, đại não, tiểu não nằm phía sau trụ não Hoạt động 2: ( 11 phút ) Tìm hiểu cấu tạo và chức năng của trụ não. Phương pháp Nội dung - GV hướng dẫn học sinh đọc thông tin trang 144, trả lời câu hỏi: ? Nêu cấu tạo và chức năng của trụ não? - HS tự thu nhận và xử lí thông tin trả lời câu hỏi - Một vài HS phát biểu lớp nhận xét, bổ sung. - GV hoàn thiện kiến thức - GV giới thiệu : Từ nhân xám xuất phát 12 đôi thần kinh não gồm dây cảm giác dây vận động và dây pha - GV yêu cầu HS làm bài tập so sánh cấu tạo và chức năng của trụ não và tủy sống theo mẫu bảng 46 trang 145 - GV kẻ bảng 46 gọi HS lên làm bài tập. - HS dựa vào hiểu biết về cấu tạo, chức năng của tủy sống và trụ não hoàn thành bảng. - Thảo luận nhóm thống nhất ý kiến - Đại diện nhóm trình bày đáp án, các nhóm khác bổ sung - HS tự sửa chữa nếu cần - GV chính xác hóa kiến thức bằng bảng chuẩn II. Cấu tạo và chức năng của trụ não -Trụ não tiếp liền với tủy sống - Cấu tạo : + Chất trắng ở ngoài. + Chất xám ở trong. - Chức năng : + Chất xám: Điều khiển, điều hòa hoạt động của các nội quan. + Chất trắng: Dẫn truyền : Đường lên: Cảm giác Đường xuống: Vận động ( Học bảng so sánh) Vị trí và chức năng của tủy sống và trụ não. Tủy sống Trụ não Vị trí Chức năng Vị trí Chức năng Bộ phận trung ương Chất xám Ở giữa thành dải liên tục Là căn cứ thần kinh Ở trong, phân thành các nhân xám Là căn cứ thần kinh Chất trắng Bao quanh chất xám Dẫn truyền Bao ngoài các nhân xám Dẫn truyền dọc Bộ phận ngoại biên (dây thần kinh ) 31 đôi dây thần kinh pha 12 đôi gồm 3 loại dây: Cảm giác, dây vận động và dây pha Hoạt động 3: ( 6 phút ) Tìm hiểu cấu tạo và chức năng của não trung gian. Phương pháp Nội dung - GV yêu cầu HS xác định được vị trí não trung gian trên mô hình . - HS chỉ trên mô hình giới hạn của não trung gian - GV yêu cầu HS nghiên cứu thông tin trả lời câu hỏi : ? Nêu cấu tạo và chức năng của não trung gian ? - HS ghi nhận thông tin và ghi nhớ kiến thức - Một vài HS phát biểu lớp nhận xét, bổ sung - GV nhận xét , bổ sung. III. Não trung gian. Cấu tạo và chức năng : + Chất trắng (ngoài): Chuyển tiếp các đường dẫn truyền từ dưới đến não + Chất xám: Là các nhân xám điều khiển quá trình trao đổi chất và điều hòa thân nhiệt Hoạt động 4: ( 8 phút ) Tìm hiểu cấu tạo và chức năng của tiểu não. Phương pháp Nội dung - GV yêu cầu HS quan sát lại hình 46.1 và 46.3 đọc thông tin trả lời câu hỏi : ? Vị trí của tiểu não ? ? Tiểu não cấu tạo như thế nào ? -HS quan sát hình đọc kĩ thông tin yêu cầu nêu được : +Vị trí của tiểu não: Nằm sau trụ não dưới bán cầu não + Cấu tạo: °Chất xám: Ở ngoài làm thành vỏ tiểu não °Chất trắng: Ở trong là các đường dẫn truyền - Một vài HS trả lời và tự rút ra kết luận - HS nghiên cứu thí nghiệm tự rút ra kết luận về chức năng của tiểu não. - GV yêu cầu HS nghiên cứu thí nghiệm SGK tìm hiểu chức năng của tiểu não. - HS nghiên cứu và trả lời. - GV nhận xét và hỏi: ? Tại sao những người say rượu thường đi không vững? - HS trả lời: ĐH:Vì khi uống rượu vào, men rượu đã ức chế hoạt động của tiểu não - GV nhận xét, bổ sung. II. Tiểu não. - Vị trí : Nằm sau trụ não dưới bán cầu não - Cấu tạo : + Chất xám: Ở ngoài làm thành vỏ tiểu não. + Chất trắng: Ở trong là các đường dẫn truyền. - Chức năng: Điều hòa, phối hợp các cử động phức tạp và giữ thăng bằng cơ thể. 5. Kiểm tra đánh giá : ( 5 phút ) GV yêu cầu HS lập bảng so sánh cấu tạo và chức năng trụ não não trung gian và tiểu não : Cácbộ phận Đặc điểm so sánh Trụ não Não trung gian Tiểu não Cấu tạo Chức năng 6. Dặn dò : ( 1 phút ) - Học bài trả lời câu hỏi SGK. -Đọc mục “Em có biết”. - Soạn bài đại não.