Giáo án văn 10 nâng cao Uy-Lít-xơ trở vê (trích ô - đi - xê - sử thi hi lạp)

GIÁO ÁN SỐ: Thời gian thực hiện:……..… Lớp:………………………….. Số giờ đã giảng:…………… Thực hiện ngày:……………… Tên bài: UY-LÍT-XƠ TRỞ VÊ (Trích Ô - đi - xê - Sử thi Hi Lạp) Mục tiêu bài học: Học xong người học có khả năng: - Cảm nhận được vẻ đẹp tam hồn và trí tụê của người Hi Lạp thể hiện qua cảnh đoàn tụ của hai vợ chồng Uy-lít-xơ sau bao nhiêu năm xa cách; - Biết phân tích diễn biến tâm lí nhân vật qua các đối thoại trong cảnh gặp mặt đê thấy được khát vọng hạnh phúc và vẻ đẹp trí tuệ của họ; - Nhận thức được sức mạnh của tình cảm vợ chồng, tình cảm gia đình cao đẹp là động lực giúp con người vượt qua mọi khó khăn. I. ỔN ĐỊNH LỚP: Thời gian: 2 phút - Số học sinh vắng:…………………………….Tên:………………..………………… …………………………………………………………………………………………………. II. KIỂM TRA BÀI CŨ: Thời gian: 5 phút Câu hỏi kiểm tra: Nêu khái niệm sử thi? Tóm tắt sử thi Uy-lít-xơ trở về Dự kiến học sinh kiểm tra:……………………………..……………………….……… Tên …………. …………. …………. …………. …………. …………. Điểm …………. …………. …………. …………. …………. …………. III. GIẢNG BÀI MỚI: Thời gian: 80 phút - Đồ dùng và phương tiện dạy học: SGK, SGV, Giáo án, phấn, bảng…. Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt Hoạt động 1: Hướng dẫn HS tìm hiểu phần Tiểu dẫn GV sử dụng phương pháp thuyết giảng diễn giải nội dung kiến thức này. GV kể tóm tắt sử thi, nhấn mạnh mối quan hệ nối tiếp giữa I-li-át - bản anh hùng ca chiến trận Tơroa, mà nhân vật chính là Uy-lít-xơ đóng vai trò quan trọng Hoạt động 2: Hướng dẫn HS đọc hiểu văn bản GV: Pê-nê-lốp có phản ứng như thế nào khi nhũ mẫu báo tin Uy-lít-xơ đã trở về? HS: Suy nghĩ và trả lời GV: Diễn biến tâm trạng của Pê-nê-lốp khi nhìn thấy Uy-lít-xơ? HS: Suy nghĩ và trả lời GV: Khi Uy-lít-xơ nói được bí mật về chiếc giường cưói, Pê-nê-lốp đã phản ứng ra sao? HS: Suy nghĩ và trả lời GV: Qua tất cả những chi tiết trên, ta có thể thấy Pê-nê-lốp là người như thế nào? HS: Suy nghĩ và trả lời Gv: Nhân vật Pê-nê-lốp luôn đi kèm với định ngữ nào? HS: Suy nghĩ, trả lời GV: Bắt gặp sự lạnh lùng của vợ, Uy-lít-xơ đã tỏ thái độ như thế nào? HS: Suy nghĩ và trả lời GV: Uy-lít-xơ vượt qua thử thách của Pê-nê-lốp dễ dàng. Điều này chứng tỏ điều gì? HS: Suy nghĩ và trả lời Hoạt động 3: Hướng dẫn HS tổng kết bài học GV cho HS tự tổng kết về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm. Sau đó kiểm tra bằng hình thức phát vấn nhanh. I. Giới thiệu chung 1. Tác giả Vấn đề Hô-me-rơ có hai luồng ý kiến chưa thống nhất: - Là một ca sĩ hát rong, một nhà thơ mù có thật, 11 thành phố ở Hi Lạp đều tự nhận là quê hương của ông. - Chỉ là một cái tên do người đời sau tưởng tượng ra. Tác giả của hai bản sử thi là tập thể nhân dân Hi Lạp cổ đại 2. Tác phẩm - Tóm tắt (SGK) - Thể loại: + Sử thi anh hùng ca + Thể văn: thơ - Chủ đề : Bài ca lao động, hoà bình, thể hiện cuộc sống và mơ ước của người Hi Lạp cổ đại trong cuộc chinh phục thiên nhiên, xây dựng cuộc sống gia đình… - Nhan đề tác phẩm: Ô-đi-xê (một cách gọi tên khác của nhân vật chính Uy-lít-xơ) 3. Đoạn trích - Nhan đề do người soạn tự đặt. - Nội dung kể về quá trình và cuộc gặp gỡ giữa Pê- nê-lốp và Uy-lít-xơ. II. Đọc hiểu 1. Nhân vật Pênêlốp - Khi được nhũ mẫu báo tin Uy-lít-xơ đã trở về: + Không tin + Cho rằng Uy-lít-xơ đã chết còn đó là một vị thần bất bình trước những hành động ngông cuồng của bọn cầu hôn nên đã ra tay trừng trị bọn chúng - Nhũ mẫu đưa ra dẫn chứng rất riêng biệt để nhận ra Uy-lít-xơ: vết sẹo ở chân của chàng cùng với lời thề thốt, đánh cuộc trang nghiêm bằng cả tính mệnh, bằng sự kính trọng của một người đầy tớ trung thành với cả hai vợ chồng nàng cũng không lay chuyển được sự nghi ngờ của Pênêlốp. Nàng vẫn không tin và cho đó là phép thuật huyền bí của các vị thần linh bất tử. - Xuống gác, đến tận nơi để quan sát và xem xét con người cùng sự việc vừa xảy ra: → diễn biến tâm lí phức tạp: + Không biết đứng xa hay lại gần + Ngồi lặng thinh trên ghế, đăm đăm nhìn Uy-lít-xơ lòng đầy nghi ngại - Tê-lê-mác lên tiếng trách cứ: + Vẫn khẳng định sự phân vân trong lòng mình + Tin rằng nếu như đây đúng là Uy-lít-xơ thì hai người sẽ dễ dàng nhận ra nhau vì cả hai có những dấu hiệu riêng. - Uy-lít-xơ từ phong tắm bước ra, đẹp như một vị thần: + Im lặng, không nhận Uy-lít-xơ + Quyết tâm thử Uy-lít-xơ: chiếc giường cưới - Uy-lít-xơ nói đúng về bí mật chiếc giường cưới: + Hoàn toàn tin người đứng trước mặt mình là Uy-lít-xơ + Thay đổi thái độ: bủn rủn chân tay, chạy lại, nước mắt chan hoà, sung sướng, hạnh phúc ôm hôn chồng → Pê-nê-lốp thận trọng, khôn ngoan, thông minh, nghị lực, chung thuỷ và tình cảm trong việc giữ gìn, bảo vệ phẩm giá và hạnh phúc của gia đìn → Nàng đã trở thành hình tượng người phụ nữ Hi - Lạp cổ đại với hai điển tích huyền thoại: tấm khăn dệt dở và chiếc giường cưới độc đáo. - Nghệ thuật khắc hoạ nhân vật: + Sử dụng từ chỉ phẩm chất đi kèm với tên nhân vật: "Pê-nê-lốp thận trọng" (Đây là nghệ thuật tiêu biểu của sử thi: A - sin chạy nhanh như gió, Hê - ra mắt bò cái…) + So sánh có đuôi dài, nhiều tầng bậc để diễn tả tâm lí nhân vật (đặc biệt là đoạn miêu tả về hạnh phúc của Pê-nê-lốp khi gặp lại chồng mình) 3. Hình tượng Uy-lít-xơ Uy-lít-xơ nổi tiếng là một anh hùng thông minh, trí xảo tựa thần linh. Chàng chính là người bày ra mưu kế con ngựa gỗ trong chiến thắng thành Tơ-roa. Chàng cũng đã dùng sức, dùng mưu để vượt qua bao khó khăn nguy hiểm mới về được đến quê nhà sau 20 năm chinh chiến. Tại đây Uy-lít-xơ đã đánh bại 108 tên cầu hôn độc ác. Nhưng sau tất cả những chiến thắng đó, chàng lại không thể làm cho vợ mình - nàng Pê-nê-lốp tin mình là Uy-lít-xơ trở về sau bao nhiêu năm xa cách. - Bắt gặp sự lạnh lùng của vợ: + Uy-lít-xơ không thể và cũng không muốn giãi bày sự thật. + Có pha chút hờn dỗi khi nói vì vẻ ngoài rách rưới của mình mà vợ không nhận ra + Tin tưởng vào người vợ thông minh của mình, khẳng định hai vợ chồng chắc chắn sẽ nhận ra nhau. - Khi tắm xong, dáng hình thay đổi hẳn nhưng vẫn bị nghi ngờ: + Bản thân chàng cũng nghi ngờ sự sắt đá của vợ + Tỏ ra trách móc, giận dỗi + Sai người kê giường ngủ riêng - Vượt qua thử thách của Pê-nê-lốp dễ dàng vì chính chàng là tác giả của chiếc giường đó → Suốt 20 năm qua, chưa bao giờ chàng quên người vợ hiền của mình. → Uy-lít-xơ là người chồng, người cha bình tĩnh, nhẫn nại, cao quý, hết lòng vì vợ con. - Nghệ thuật xây dựng nhân vật: Sử dụng định ngữ chỉ phẩm chất nhân vật: "Uy-lít-xơ cao quý và nhẫn nại" III. Tổng kết 1. Nội dung Đoạn trích cho thấy thể hiện vẻ đẹp trí tuệ và tâm hồn của hai nhân vật Pê-nê-lốp và Uy-lít-xơ 2. Nghệ thuật - Nghệ thuật kể chuyện và chọn chi tiết đặc sắc, độc đáo - Sử dụng định ngữ chính xác và hiệu quả. IV. CÂU HỎI BÀI TẬP: Thời gian: 3 phút Nội dung Hình thức thực hiện Bài tập: Nhập vai Uy-lít-xơ hoặc Pê-nê-lốp (xưng tôi) kể lại đoạn trích. Bài tập về nhà V. TỰ RÚT KINH NGHIỆM:( Chuẩn bị, tổ chức, thực hiện) …………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………. TRƯỞNG BAN/TRƯỞNG TỔ BỘ MÔN (Ký duyệt) Ngày……tháng……năm 2008 Chữ ký giáo viên Phạm Thị Hoài