Ngữ văn 9 - Tuần 1 tiết 3: Các phương châm hội thoại

Tuần1 Tiết 3 S:5/8/08 D: 11/8/08. I/Mục tiêu cần đạt: Sách GV trang 6 II/ Chuẩn bị: HS: Đọc và soạn bài theo câu hỏi đã dặn ở tiết trước GV: Soạn bài, tham khảo tư liệu ,bảng phụ ghi câu hỏi tìm hiểu bài. III/Kiểm tra bài cũ: õJ1)Nêu những cảm nhận của em về phong cách văn hóa và phong cách sinh hoạt của Bác? J2)Vấn đề chủ yếu được nói tới trong VB. Phong cách HCM là gì? A.Tinh thần chiến đấu dũng cảm của chủ tịch HCM. B.Phong cách làm việc và nếp sống. chủ tịch HCM. C.Tình cảm của người dân VN đối với chủ tịch HCM. D.trí tuệ tuyệt vời của chủ tịch HCM. III/ tiến hành bài mới: GT:Nhân dân ta thường nói :”Aên không nên đọi, nói không nên lời.” Là nói đến việc không thực hiễn được kết quả giao tiếp. Bài học hôm nay giúp ta khắc phục điều đó. Hoạt động trên lớp Nội dung bài Hoạt động 1:PC. về lượng GV: Hội thoại: Nói chuyện với nhau Bước 1: G treo bảng phụ. An: Cậu có biết bơi không ? Ba: Biết chứ , thậm chí còn bơi giỏi nữa. An: Cậu học bơi ở đâu vậy ? Ba: Dĩ nhiên là bơi ở dưới nước chứ ở đâu. J-Khi An hỏi học bơi ở đâu mà Ba trả lời là học bơi ở dưới nước thì câu trả lời đó có đáp ứng điều mà An cần biết không? -Vì sao?( không mang lại điều mà An cần biết, điều An muốn biết là địa điểm học bơi.Điều Ba nói ít hơn nhu cầu giao tiếp.) J-Vậy khi giao tiếp ta cần rút ra bài học gì? (giao tiếp cần nói có nội dung ; nội dung phải đáp ứng nhu cầu của cuộc giao tiếp) J-Em có nhận xét gì về câu trả lời của Ba?( ít hơn nhu cầu của An) * Bước 2: HS đọc chuyện “lợn cưới áo mới” J-Hỏi: Vì sao truyện này gây cười?( các nhân vật nói thừa yêu cầu của giao tiếp) J-Vậy ta tuân thủ yêu cầu gì khi giao tiếp?( không nói nhiều hơn những gì cần nói) JàNhư vậy qua 2 VD trên, để đảm bảo phương châm về lượng, thì khi giao tiếp , ta cần tuân thủ những yêu cầu gì? (HS phát biểu theo sự tiếp thu không cần đúng y như sách giáo khoa.) Học sinh đọc lại phần ghi nhớ ; chừa 3 dòng về nhà ghi lại sách GK. Hoạt động 2:PC về chất Cho học sinh đọc lai truyện “quả bí đỏ” và hỏi: J+Truyện phê phán điều gì?( nói khoác) J+Như vậy , trong giao tiếp cần tránh điều gì?( không nói nhũng điều mà mình không tin là đúng sự thật) J+Nếu không biết vì sao bạn nghỉ học, thì em có nên nói với thầy( cô) là bạn ấy nghỉ học vì ốm không?( không nói những điều không có bằng chứng xác thực.) JàQua phân tích (2 ví dụ trên) khi giao tiếp cần tránh điều gì? -Học sinh đọc lại phần ghi nhớ 2( chừa 2 dòng về nhà ghi) -Cho học sinh đọc lại toàn phần ghi nhớ và chuyển sang phần Ltập Hoạt động 3: luyện tập: Cho học sinh đọc lại bài tập 1 và phát hiện chỗ sai.( đứng tại chỗ). Học sinh đứng tại chỗ đọc bài tập 2 điền vào chỗ trồng và xác định PC hội thoại. 3)HS đọc truyện rồi có nuôi được không và cho biết người nói đã vi phạm PC hội thoại nào? 4)HS đọc BT 4,5 và hội ý 5’ sau đó trình bày ý kiến.(chọn bạn ít phát biểu trình bày ) I/Phương châm về lượng: Khi giao tiếp cần nói cho có nội dung; nội dung của lời nói phải đáp ứng nhu cầu của cuộc giao tiếp. Không thiếu , không thừa. II/Phương châm về chất: Khi giao tiếp đừng nói những điều mà mình không tin là đúng hay không có bằng chứng xác thực II Luyện tập: Câu lỗi a) Thừa cụm từ nuôi ở nhà b) Thừa cụm từ có 2 cánh. 2)Điền từ thích hợp : a) …………… nói có sách , mách có chứng (PC về chất.) b)…nói dối(PC về chất.) c)..nói mò (PC về chất.) d)..nói nhăng nói cuội(PC về chất.) e)..nói trạng(PC về chất.) 3)Vi phạm phương châm về lượng (Hỏi một điều rất thừa) 4/a)Báo người ta biết tính xác thực của nhận định,hay thông tin mà mình chưa được kiểm chứng. b)Báo cho người ta biết việc nhắc lại nội dung cũ là có chủ ý của người nói hoặt giả định là mọi người đã biết 5)Aên đơm nói đặt: vu khống, bịa đặt cho người khác Aên ốc nói mò : Nói không có căn cứ. Aên không nói có : Vu khống bịa đặt Cãi chày cãi cối:Cố cãy không có lý lẽ,căn cứ Khua môi, múa mép:nói năng ba hoa,khoác lác phô trương. Nói dơi nói chuột: nói lăng nhăng linh tinh không xác thực Hứa hươu hứa vượn: hứa để được lòng rồi không thực hiện lời hứa Tất cả điều không tuân thủ phương châm về chất V/Hướng dẫn chuẩn bị: Hướng dẫn học bài: -Học thuộc phần ghi nhớ -Xem lại BT đã làm -Tìm thêm một số thành ngữ không tuân thủ phương châm về chất Hướng dẫn soạn bài: Sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong VB thuyết minh . Tìm một số biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong VB. Hạ Long đá và nước.