Bài giảng bài 18 Công nghiệp silicat

TIẾT : . BÀI 18 : CÔNG NGHIỆP SILICAT. Mục đích – Yêu cầu − Trọng tâm : ° Học sinh biết thành phần hóa học và tính chất của thủy tinh, đồ gốm và xi măng. ° Học sinh biết phương pháp sản xuất các loại vật liệu trên từ những nguyên liệu trong tự nhiên. Đồ dùng dạy học – Hóa chất và dụng cụ : Dụng cụ TN thủy tinh, Sơ đồ dây chuyền sản xuất thủy tinh, đồ gốm, xi măng, phim minh họa … Các thí nghiệm minh họa (nếu có). Tiến trình – Bài giảng : Phương pháp Nội dung A. THỦY TINH : I. THÀNH PHẦN HÓA HỌC VÀ TÍNH CHẤT CỦA THỦY TINH : · Thủy tinh thông thường : ® kính, chai lọ, …(hỗn hợp: Natri silicat, Canxi silicat, Silic dioxit − Na2O.CaO.6SiO2). Nguyên liệu − điều kiện: Cát + Đá vôi + Sôđa (1.4000C). · Thủy tinh không có cấu trúc tinh thể, là chất vô định hình ® tạo dáng vật dụng thủy tinh. II. MỘT SỐ LOẠI THỦY TINH : · Thủy tinh Kali : (Thay Na2CO3 bằng K2CO3), to hóa mềm, nóng chảy cao hơn ® làm dụng cụ TN, lăng kính, thấu kính… · Thủy tinh pha lê : Chứa nhiều oxit chì dễ nóng chảy, trong suốt. · Thủy tinh thạch anh : SX ® Nấu chảy SiO2 tinh khiết. Đặc điểm : t0 hóa mềm cao, hệ số dãn nỡ nhiệt nhỏ (không bị nứt khi t0 thay đổi đột ngột). · Thủy tinh có màu sắc khác nhau khi thêm oxit 1 số KL ® Tạo các silicat có màu. TD: Thêm : Crom (III) oxit (Cr2O3) ® màu lục ; Coban oxit (CoO) ® màu xanh nước biển. B. ĐỒ GỐM : Vật liệu: đất sét, cao lanh, phân biệt: I. GẠCH VÀ NGÓI : · Thuộc gốm xây dựng − đất sét + ít cát + nước ® nhào khối dẻo ® tạo hình ® nung 900−1.0000C ® có màu đỏ do oxit sắt trong đất. II. SÀNH, SỨ : 1) Sành : Đất sét nung 1200 − 13000C ® sành ® vật liệu cứng, gõ kêu, màu nâu hay xám, được bảo vệ bằng 1 lớp men mỏng. 2) Sứ : Cứng, xốp, màu trắng, gõ kêu. Phối liệu : cao lanh + fenspat, thạch anh, 1 số ít oxit KL ® Nung lần 1 (10000C) ® tráng men, trang trí ® Nung lần 2 (1400 − 14500C). Gồm Sứ dân dụng và Sứ kĩ thuật (vật liệu cách điện, tụ điện, sứ bougie, dụng cụ thí nghiệm, … VN: Làng gốm Bát Tràng, nhà máy sứ Hải Dương, Đồng Nai, … C. XI MĂNG : I. THÀNH PHẦN HÓA HỌC : · Xi măng : Chất mịn, màu lục xám, thành phần chính là Canxi Slicat và Canxi Aluminat : Ca3SiO5 (hay 3CaO.SiO2), Ca2SiO4 (hay 2CaO.SiO2), Ca3(AlO3)2 (hay 3CaO.Al2O3) ® dùng làm chất kết dính trong xây dựng … II. PHƯƠNG PHÁP SẢN XUẤT : · Nghiền đá vôi + đất sét nhiều SiO2, 1 ít quặng sắt theo phương pháp khô hay ướt, nung 1400 −16000C ® Xong − Clanhke. Để nguội, nghiền với phụ gia ® bột mịn ® Xi măng. III. QUÁ TRÌNH ĐÔNG CỨNG XI MĂNG : · Xi măng + nước ® khối nhão ® đông cứng sau vài giờ do sự hình thành những tinh thể hidrat đan xen vào nhau (trong xây dựng ® tưới nước ® XM đông cứng tốt hơn). · Các loại xi măng : chịu axit, chịu nước biển, … · VN: Nhà máy xi măng : Hải Phòng, Hoàng Thạch, Bỉm Sơn, Chinfon, Hoàng Mai, Hà Tiên, Hoàng Mai, … CỦNG CỐ : · Các ngành Công nghiệp Silicat − Tầm quan trọng ® Thủy tinh − Đồ gốm − Xi măng. BÀI TẬP : 1 ® 4 (Sách Giáo khoa − Trang 83) + Đề cương Hóa 11 .