Giáo án Sinh học 11 tiết 2: Sự vận chuyển vật chất trong cây

Tiết 2: Sự vận chuyển vật chất trong cây. I.Mục tiêu: Mô tả được dòng vận chuyển vật chất trong cây bao gồm: + Con đường vận chuyển. + Thành phần của dịch được vận chuyển. + Động lực đẩy dòng vận chuyển. II. Chuẩn bị: Tranh vẽ (sgk) III. Nội dung: 1.Kiểm tra : Phân biệt cơ chế hấp thụ nước với cơ chế hấp thụ khoáng ở rễ ? Vì sao cây trên cạn không sống được ở đất ngập mặn 2.Bài mới : Hoạt động của thầy và trò Trọng tâm kiến thức * Hoạt động 1. - Giáo viên cho học sinh quan sát hình 2.1. ? Hãy mô tả con đường vận chuyển của dòng mạch gỗ trong cây? - Học sinh : Dòng mạch gỗ từ rễ qua thân lên lá, qua các tế bào nhu mô cuối cùng qua khí khổng ra ngoài. * Hoạt động 2. Giáo viên cho học sinh quan sát hình 2.2. ? Hãy cho biết quản bào và mạch gỗ khác nhau ở điểm nào? Bằng cách điền vào phiếu số 1: Phiếu học tập số 1 Tiêu chí so sánh quản bào mạch ống Đường kính Chiều dài cách nối Học sinh thảo luận, hoàn thành PHT .?Hãy nêu thành phần của Dịch mạch gỗ ? Học sinh đọc sách giáo khoa nêu được các thành phần của dịch. * Hoạt động 3. Giáo viên cho học sinh quan sát hình 2.3 và 2.4 ? Hãy cho biết nước và các ion khoáng được vận chuyển trong mạch gỗ nhờ những động lực nào? Học sinh nêu được:3 động lực -áp suât rễ tạo động lực đầu dưói -Thoát hơi nước là động lục đầu trên - Lực liên kết giữa các phân tử nước và với mạch gỗ Học sinh cũng giải thích được mạch gỗ có cấu tạo thích nghi với quá trình vận chuyển nước, muối khoáng từ rễ lên lá. * Hoạt động 4. Giáo viên : Cho học sinh quan sát hình 2.2 và hình 2.5, đọc mục II ? Mô tả cấu tạo của mạch rây? ? Thành phần dịch của mạch rây? ? Động lực vận chuyển? ? Từ đó nêu điểm khác nhau giữa dòng mạch gỗ và dòng mạch rây? Bằng cách điền vào phiếu học tập số 2: Phiếu học tập số 2 Tiêu chí so sánh mạch gỗ mạch rây Cấu tạo Thành phần dịch Động lực Học sinh thảo luận, hoàn thành phiếu học tập số 2: Giáo viên cho 1 học sinh trình bày các em khác theo dõi, bổ sung hoàn chỉnh. I. Dòng mạch gỗ 1. Cấu tạo của mạch gỗ Hình 2.1. Mạch gỗ gồm các tế bào chết (quản bào và mạch ống) nối kế tiếp nhau tạo thành con đường vận chuyển nước và các ion khoáng từ rễ lên lá. Nội dung: Phiếu học tập Thành phần của dịch mạch gỗ - Thành phần chủ yếu gồm: nước, các ion khoáng, ngoài ra còn có các chất hữu cơ . 3. Động lực đẩy dòng mạch gỗ - Động lực gồm : + áp suất rễ (động lực đầu dưới) tạo ra sức đẩy nước từ dưới lên + Lực hút do thoát hơi nước ở lá (động lực đầu trên) + Lực liên kết giữa các phân tử nước với nhau và với vách mạch gỗ tạo thành một dòng vận chuyển liên tục từ rễ lên lá. II. Dòng mạch rây 1.Cấu tạo của mạch rây Hình 2.5: Cấu tạo của mạch rây 2. Thành phần của dịch mạch rây - Thành phần gồm: đường saccarôzơ, các axit amin, vitamin, hoocmon thực vật … 3. Động lực của dòng mạch rây - Động lực của dòng mạch rây là sự chênh lệch áp suất thẩm thấu giữa cơ quan cho (lá) và cơ quan nhận (mô). IV. Củng cố *1.Vì sao khi ta bóc vỏ quanh cành hay thân cây thì một thời gian sau phía trên chỗ vỏ bị bóc phình to ra? * 2. Sự hút nước, muối khoáng ở rễ khác sự hút nước, muối khoáng ở cây như thế nào? 3. Sự hút nước từ rễ lên lá qua những giai đoạn nào? V. Bài tập về nhà * Làm bài tập : 1, 2, 3, 4, sách giáo khoa. * Làm thí nghiệm sau quan sát hiện tượng và giải thích. Thí nghiệm : Lấy 1 bao pôlyêtylen trắng bao quanh 1 cành nhỏ có lá của cây trồng trong chậu hoặc ngoài vườn rồi cột miệng bao lại, để 1 ngày sau đó quan sát. Phần bổ sung kiến thức: * Từ những kiến thức đã học về sự vận chuyển nước và các chất trong cây, hãy giải thích tại sao trong tự nhiên có những cây cao hàng chục mét (cây Chò chỉ), bên cạnh đó lại có những cây thấp bé chỉ cao vài cm (Rêu chân tường) cùng tồn tại? Đáp án phiếu học tập số 1 Tiêu chí so sánh Quản bào Mạch ống Đường kính Nhỏ Lớn Chiều dài Dài Ngắn Cách nối Đầu của tế bào này nối với tế bào kia, hơi vát Đáp án phiếu học tập số 2 Tiêu chí so sánh Mạch gỗ Mạch rây Cấu tạo - Là những tế bào chết -Thành tế bào có chứa licnhin - Các tế bào nối với nhau thành những ống dài từ rễ lên lá - Là những tế bào sống, gồm ống hình rây và tế bào kèm - Các ống rây nối đầu với nhau thành ống dài đi từ lá xuống rễ Thành phần dịch - Nước, muối khoáng được hấp thụ ở rễ và các chất hữu cơ được tổng hợp ở rễ - Là các sản phẩm đồng hoá ở lá: + Saccarôzơ, axit amin … + một số ion khoáng được sử dụng lại Động lực - Là sự phối hợp của ba lực: + áp suất rễ + Lực hút do thoát hơi nước ở lá + Lực liên kết giữa các phân tử nước với nhau và với vách tế bào mạch gỗ. - Là sự chệnh lệch áp suất thẩm thấu giữa cơ quan cho (lá) và cơ quan nhận (rễ)